دال بتنی چیست؟
دال بتنی یک عضو سازه‌ای در ساختمان‌های امروزی است. دال‌های بتنی، معمولاً دارای ضخامتی بین 10 تا ۵۰ سانتی‌متر بوده و عمدتاً در سقف طبقات به کار برده می شوند. از دال‌های نازک تر نیز به عنوان سنگ فرش استفاده می شود. در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی و صنعتی، هنگام ساختن طبقه هم‌کف، از پی یا خاک زیر ساختمان، به عنوان تکیه‌گاه برای دال‌های بتنی ضخیم استفاده می شود. در ساختمان‌های بلند مرتبه و آسمان خراش ها نیز با قرار دادن دال‌های بتنی پیش ساخته کم ضخامت، در بین قاب‌های فولادی، سقف هر یک از طبقات را درست می کنند.
طراحی دال بتنی
برای افزایش نسبت مقاومت به وزن دال‌ها، تعدادی روش طراحی وجود دارد. در همهٔ این طرح‌ها، سطح بالایی دال به صورت مسطح و صاف بوده و سطح پایینی نیز به حالت‌های زیر ساخته می‌شوند.
1- موج‌دار که برای ساختن آن معمولاً بتن را در یک سینی فولادی موج‌دار می‌ریزند. در این نوع از دال، مقاومت و خمش در مقابل وزن خود دال مقدار مناسبی دارد. دال موج‌دار را در جهت کوتاه و از سمتی به سمت دیگر استفاده می‌کنند.
2- دال دندانه‌ای (یک‌طرفه) که مقاومت قابل توجهی در یک جهت دارد.
3- دال کلوچه‌ای (دوطرفه) که در هر دو جهت، دارای مقاومت بالایی است.
عملیات ساخت دال بتنی
یک دال بتنی ممکن است به صورت پیش‌ساخته یا اجراشده در محل پروژه باشد. دال‌های پیش‌ساخته در کارخانه تولید شده و به محل انتقال می یابند تا در بین تیرهای فولادی یا بتنی نصب شوند. این نوع از دال‌ها ممکن است به صورت پیش‌تنیده (در کارخانه)، پس‌تنیده (در محل کارگاه)، یا تنیده نشده باشد. لازم است که تکیه‌گاه دال در سازه، از نظر ابعاد به صورت دقیق ساخته شود، تا دال پیش‌ساخته به شکل مناسب در محل خود قرار گیرد.
در محل پروژه، دال بتنی با استفاده از قالب‌هایی که خمیر بتن را به داخل آن می‌ریزند، اجرا می‌شود. در حالتی که دال به صورت مسلح اجرا می‌شود. آرماتورهای تقویتی را قبل از بتن‌ریزی در داخل قالب قرار می‌دهند. برای نگه‌داشتن میل‌گردها در داخل قالب، از وسایل پلاستیک استفاده می‌شود تا بتن، به صورت کامل آرماتورهای تقویتی را پوشش دهد. ممکن است در هنگام اجرای دال کف، از دیوارهای کناری خود ساختمان، به عنوان قالب برای بتن‌ریزی استفاده شود، ولی در دال سقف، از قالب هایی مانند سینی که توسط داربست‌های موقتی نگه داشته شده‌اند استفاده می‌شود که بعد از سفت شدن بتن، این داربست‌ها را برمی دارند.
قالب‌ها، عمدتاً از صفحات و قطعات چوبی، پلاستیکی یا فولادی ساخته می‌شوند. امروزه، در پروژه های ساختمانی تجاری، معمولاً برای بالا بردن کیفیت کار، از قالب‌های پلاستیکی و فولادی استفاده می شود. در حالی که در ساخت و سازهایی با بودجه کم، استفاده از قطعات چوبی بسیار رایج است. گاهی هم احتیاجی به استفاده از قالب نیست. برای مثال در دال های کف که توسط آجر یا دیوارهای پی احاطه شده‌اند، دیوارها به عنوان کناره های سینی قالب عمل می کنند.
